بازماندگان امامزاده محمد محروق / گروه پژوهشی ویکی‌فقه؛ محمد شرافت.
بازماندگان امامزاده محمد محروق
گروه پژوهشی ویکی‌فقه؛ محمد شرافت.
بازماندگان امامزاده محمد محروق
http://sherafatsaveh.blogfa.com/post/91
آرامگاه امامزاده محروق یکی از بناهای تاریخی و مذهبی استان خراسان رضوی است که در باغی در محله قدیمی شادیاخ (خیابان عرفان) شهر نیشابور و در مجاورت آرامگاه حکیم عمر خیام قرار دارد.
این بنای زیبا و باشکوه با ایوان‌های بلند و گنبد کاشی‌کاری شده خوش آب و رنگ، مدفن یکی از فرزندان امام کاظم(ع) به نام محمد بن حسین ملقب به «محروق» است که در پی قیامی که بر ضد مأمون خلیفه عباسی صورت پذیرفت، شهید شد. گفته می‌شود که پس از کشته شدن محمد بن حسین محروق، پیکر او را به آتش می‌کشند و خاکستر آن را در قبرستان محله تلاجرد (از محله‌های قدیمی شهر نیشابور) دفن می‌کنند از همین رو وی به «محروق» (یعنی سوخته شده) معروف می‌شود. از طرف دیگر برخی منابع به قتل وی به وسیله سم اشاره می‌کنند که منجر به تکه‌تکه شدن ریه او و خروج آن از گلوی امامزاده می‌شود از این رو ایشان را «مهروق» (یعنی کسی که خونش ریخته شده) می‌شناسند و گفته می‌شود که «هـ» به مرور زمان به «حـ» تبدیل گشته است که در گویش نیشابوری بی‌سابقه نیست چنان که در این گویش «هوله» به صورت «حوله» و «هال» به «حال» تبدیل شده است.
در دوره سلجوقیان، بنایی بر روی قبرهای این قبرستان بنا می‌شود که در حمله مغول ویران می‌گردد. در زمان سلطان حسین بایقرا به دستور امیر کمال‌الدین (یکی از رجال معروف دوره تیموریان)، بنای فعلی امامزاده ساخته می‌شود. درِ ورودی آرامگاه، کتیبه کاشی معرق ایوان و صندوق منبت آرامگاه متعلق به زمان شاه طهماسب اول صفوی است. در دوران شاه سلطان حسین صفوی، سنگی به تاریخ 1119 هجری قمری در این بنا نصب می‌گردد. کاشی‌های اِزاره آرامگاه نیز از دوره نادرشاه افشار (سال 1145 هجری قمری)، به جا مانده‌اند. در دوره معاصر تعمیرات اساسی بر روی بنا به ویژه کاشی‌کاری‌های ایوان و جبهه‌های مختلف آن، توسط انجمن آثار ملی صورت می‌گیرد
بخشی از این آرامگاه، مسجد است. بر اساس کتیبه منظومی که در سمت راست ایوان بر روی سنگ حک شده و متعلق به زمان سلطنت سلطان حسین صفوی می‌باشد، مشخص می‌شود که در اواخر دوره صفویه، محمدخان نامی در نیشابور به بنای مسجد و مصلا اقدام نموده است.
امامزاده محروق, خیابان عرفان, نیشابور
----------------------
تهیه کننده : محمد شرافت ساوجی 27 مرداد 1399
